با علامه سیدعلیخان مدنی شیرازی بیشتر آشنا شوید/ آیت الله دژکام: سید علیخان یک ادیب بسیار متشخص و بزرگ است

امروز پنج‌شنبه ۲۶ بهمن‌ماه‌ ۱۴۰۲، مصادف با میلاد باسعادت سیدالساجدین علیه السلام و روز بزرگداشت صحیفه سجادیه، همایش بین‌المللی «بزرگداشت شخصیت و تبیین آراء و آثار علامه ذوالفنون سیدعلیخان مدنی شیرازی» با شرکت علما و فضلا، محققان دانشگاهی و حوزوی و بیش از پنجاه مهمان خارجی و علاقه‌مندان این شخصیت بزرگ از ایران، هند، پاکستان، مالی، اندونزی، نیجریه، غنا و عراق در حرم مطهر حضرت احمدبن‌موسی‌الکاظم شاهچراغ علیه السلام، برگزار شد.‌

به گزارش پایگاه خبری فارس به روز ، آیت الله دژکام نماینده ولی فقیه در استان فارس و امام جمعه شیراز در این همایش ضمن تبریک میلاد چهارمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت، وجود مقدس حضرت سیدالساجدین و زین العابدین، علی بن الحسین(علیه‌‌السلام) گفت: امید است این جلسه مقدمه‌‌ای برای شناخت عمیق‌‌تر و دقیق‌‌تر عالم بزرگ، سید علیخان مدنی شیرازی باشد.

دژکام پیرامون محل زندگی سیدعلی خان در شیراز گفت: محله دشتک که جناب سید علیخان مدنی نیز در کتابشان، نسبت خود را به این محله ذکر کرده‌‌اند، دقیقاً همین مکانی است که شما در آن حضور دارید و درِ ورودیِ باب الرضای حرم مطهر، هنوز هم در شیراز به نام “سرِ دُزک” یعنی آغاز محله دشتک مشهور است و این سادات عظیم الشأن، نسل در نسل در این شهر و محله ساکن بوده‌‌اند. شانزده نفر از اجداد سید علیخان در این‌‌جا سکونت داشته اند. در برخی از سایت‌‌ها گفته شده که ایشان به دلیل این‌‌که چند سال آخر عمر خود را در شیراز گذرانده‌‌ به شیرازی ملقب گشته است، حال آن‌‌که این چند سالِ، بازگشت ایشان بوده است و لقب شیرازی، به این دلیل است که اجداد ایشان نسل در نسل، شانزده نسل از سادات، از اولاد حضرت زید بن علی بن الحسین(ع)، در این‌‌جا ساکن بودند و در اطراف همین شهر تاریخی شیراز، عده قابل توجهی از امامزادگان که از همین نسل و نَسَب هستند حضور دارند که جناب ابن معصوم مدنی شیرازی نیز یکی از این-هاست و امروز، جلسه بزرگداشت ایشان برگزار شده است.

امام جمعه شیراز گفت: برای کسانی‌‌که اولین بار است که در شیراز حضور یافته‌‌اند عرض می‌‌کنم که مسجد نصیرالملک که در نزدیکی حرم مطهر وجود دارد، در کنار امامزاده‌‌ای از اجداد همین سید علیخان ساخته شده است، که هم محل اجتماع مردم باشد، و هم آن امامزاده واجب التعظیم هم که از اجداد این سید بزرگوار است، زیارت ‌‌شود.
مدرسه منصوریه محل تدریس سید علیخان بوده است و در سال‌‌های اخیر عمرشان که به شیراز بازگشتند در مدرسه منصوریه تدریس داشتند. تاریخ این مدرسه به بیش از هفتصد سال می‌‌رسد. آن‌‌جا نیز برای دیدن مهیاست. قبر سید صدرالدین دشتکی شیرازی، استاد جناب ملاصدرا که از همین خاندان دشتکی است، در آن‌‌جا زیارت می‌‌شود. آشنایی بنده در عالم طلبگی با جناب سید علیخان شیرازی با کتاب « الحدائق الندیه فی شرح الفوائد الصمدیه»، در شرح صمدیه شیخ بهائی شروع شده است. این کتاب را در همان سال‌‌های آغاز طلبگی که آیت الله مرعشی نجفی در مکتبه خود آن را چاپ کردند، مطالعه کردم و مطالعه آن، اول آشنایی بنده با این بزرگوار بود. انصافاً سیدعلیخان در کتاب شرح صمدیه، تضلّع خود را در ادبیات عرب، به‌‌صورت ویژه نشان داده است و یک کار بسیار عظیم از یک رساله مختصر صمدیه شیخ بهایی، در همه ابواب نحو، کامل و پاکیزه تصنیف فرمودند. این امر انسان را با یک ادیب بسیار متشخص و بزرگ مواجه می‌‌کند.

وی در ادامه به معرفی کتاب دیگر ایشان پرداخت و گفت: کتاب دومی که مشهور است و عمدتاً سید علیخان را به این کتاب می‌‌شناسند، کتاب «رِیاضُ السّالِکین فی شَرْحِ صَحیفَهِ سید السّاجدین(ع)» است. این کتاب باعث شده است که شرح دیگری در شیراز برای صحیفه نوشته شود. این شرح را مرحوم سید محمدباقر ملا باشی شیرازی که از سادات موسوی شیراز و از خاندان عریقی هستند که نَسَب آنان به جناب حمزه فرزند امام موسی کاظم(ع) منتهی می‌‌شود، تصنیف کرده است. جناب سید محمدباقر ملا باشی شیرازی بعد از سید علیخان، شرحی در شیراز برای صحیفه نوشته است که عنوان آن «لوامع الأنوار العرشیه فی شرح الصحیفه السجادیه» است. این کتاب اخیراً در اصفهان در شش جلد تصحیح و چاپ شده است. نکته مهم این است که شارح دوم صحیفه در شیراز که جناب ملا باشی شیرازی است، به اذعان سایرین و به‌‌ صورت ملموس، در بحث توضیحات ادبی و لغوی، چیزی بر مطلب سید علیخان کبیر نیفزوده است. چیزی که صاحب این کتاب اضافه کرده است، مطالب حکمت و عرفان است که چون ایشان بعد از جناب ملاصدرای شیرازی بوده است، این مطالب را در این شرح آورده است و انصافاً مشخص است که در این زمینه هم بسیار قوی و مطلع بر مبانی فکری ملاصدرا بوده است. خود جناب ملاصدرا با شرحی که بر اصول کافی نوشته است، در تاریخ بعد از خود، روی عمده شارحان تأثیرگذار بوده است. بعضی از مُحشّینِ شرح جناب ملاصدرا و شرح جناب مازندرانی، تصریحاً بیان کرده‌‌اند که اگر ملاصدرا با همان نگاه حکمت و فلسفه خود، وارد عرصه شرح نمی‌‌شد، دیگران بحثی نداشتند، حتی اگر به نقد و ردّ نظر ملاصدرا پرداخته باشند؛ ولی او شروع کرده است و دیگران ادامه داده‌اند. به هر جهت این نقشی را که علمای بزرگی از شیراز مثل ملاصدرا و جناب سید علیخان مدنی(اعلی الله مقامهما الشریف) در شروح بعدی خودشان گذاشتند، موضوعی است که می‌‌شود در مورد آن‌‌ها بحث کرد و اگر اهل تحقیق به بررسی بپردازند، دستاوردهای خیلی خوبی خواهند داشت.

امام جمعه شیراز در خصوص بُعد معنوی سید علیخان افزود، جناب سید علیخان، کتابی در باب دعا و سیر و سلوک عملی و در اصطلاح متداول امروز، عرفان عملی دارد به نام « الکلم الطیب و الغیث الصیب». تأثیرگذاری این کتاب که جدیداً در عراق تصحیح و چاپ شده است، تا دویست یا سیصد سال بعد از خود بوده است. مرحوم محدث قمی صاحب مفاتیح الجنان، حداقل دو بار با ذکر نام سید علیخان کبیر در مفاتیح از این کتاب نقل کرده است. یکی از مواردی که ایشان از سید علیخان و از کتاب الکلم الطیب نقل کرده است، در استغاثه به امام زمان(ارواحنا فداه) است که این دعا را از ایشان و از این کتاب نقل می‌‌کند. نزدیک در ِ ورودی باب الرضا، در بالای مسجدی که به قدس مشهور است، نام امام زمان(عج) نوشته شده است. مرحوم شهید آیت الله دستغیب در کتاب «داستان‌‌های شگفت» نقل کرده است که یکی از بندگان خدا در این مسجد، تشرفی به محضر مقدس امام عصر(عج) داشته است و این‌‌جا از این جهت مسجد ویژه‌‌ای است. بنده معتقدم در حرم سوم اهل بیت(ع) این مسجد، مسجدی است که نقش مسجد مقدس جمکران را دارد و به حرم مطهر بسیار نزدیک است. در این مسجد، سه‌‌شنبه‌‌ شب‌‌ها همین دعای استغاثه به امام زمان(عج) که از سید علیخان کبیر نقل شده است، خوانده می‌‌شود و توسل صورت می‌‌گیرد. تاریخ این مسجد، بیش از چهارصد سال است. ان‌‌شاء الله از فیض استغاثه به حضرت با دعایی که خود سید علیخان نقل کرده است، در این مسجد بهره‌‌مند باشید.

نماینده ولی فقیه در استان فارس در پایان ضمن تشکر از حجت الاسلام والمسلمین دکتر کلانتری تولیت حرم مطهر، بابت برگزاری این همایش‌ بین المللی، گفت: با همت تولیت محترم آستان مقدس حضرت احمدبن موسی الکاظم(ع)، چهره‌‌ها و شخصیت‌‌های عظیمی که در این حرم مدفون هستند، به نوعی به جامعه دینی و علمیِ اسلامی شناسانده می‌‌شوند، که در همین‌‌جا از خدمات ایشان نسبت به حرم مطهر و از این کاری که نسبت به سید علیخان کبیر انجام دادند، تشکر می‌‌کنیم. ان‌‌شاءالله با همت و حمایت و دلگرمی شما، شیراز بتواند نقش خود را در تمدن‌‌سازی نوینِ اسلامی، آن‌‌طور که مورد رضایت حضرت بقیهالله(عجل الله تعالی فرجه الشریف) باشد، انجام دهد.

انتهای پیام/