یادداشت/واکاوی پروژه های محرومیت زدایی در کلان شهر شیراز

فرزاد وثوقی – گروه تحلیل وبررسی اخبار

شهردار شیرازمی گوید: شورای ششم در برنامه شیراز ۱۴۰۴ تاکید دارد سه درصد بودجه عمرانی شیراز باید صرف محرومیت زدایی شود که امروز بودجه عمرانی شهرداری شیراز حدود ۱۹۵ هزار میلیارد ریال است و این بدان معناست که حدود ۶ هزار میلیارد ریال می توان به پروژه های محرومیت زدایی اختصاص داد

تعریف مشخصی از محرومیت نداریم چرا که با گذشت چهاردهه وتاسیس نهادهای امدادی وبنیادهای خاص اما همچنان گرفتار محرومیت ومحرومیت زدایی هستیم.هرچند محرومیت زایی بطورعملی درشهرها وروستاها بدون هیچ ملاحظه ای اتفاق افتاده است اما محرومیت زدایی باید با ملاحظاتی همراه باشد که بیشتر جنبه امنیتی،روانی والبته نیازمند اعتبارات کلانی است.
از طرفی نمی توان محله ویا خیابانی را بصورت هویدا محله محروم نامید، چرا که ممکن است افراد صاحب نامی دراین محلات متولد وبه جایگاههای علمی بالایی رسیده باشند که خود موید این نکته است که محرومیت را دوباره باید هجی کرد. ابتدا باید دید محرومیت را در سکونتگاههای غیر رسمی یافته ایم ویا درمحلات صاحب نام وبافت های تاریخی فرهنگی ؟
اگر محرومیت را در سکونتگاههای غیر رسمی یافته ایم مقصریم ،چرا که ترک فعل شده واجازه داده ایم اراضی مشخص ونامشخص تحت مالکیت گروههای کثیری ازمهاجران درآید وآنان اندک اندک نسبت به تغییر کاربری اراضی به مسکونی اقدام نموده که البته این اقدام با هدایت وبدون هدایت افراد زمین خوارغیر قانونی وصرف اعتبارازبیت المال برای رفع برخی مشکلات از سوی مجریان تخلف محسوب می شود.
واما اگر این محرومیت را دربافت های تاریخی فرهنگی شهر یافته ایم بازهم مقصریم که چرا درموعد معلوم مانع بهسازی ومقاوم سازی و نوسازی اماکن دارای مالکیت شهروندان ساکن درآن محلات شده ایم وچرا طرح وبرنامه وحتی ایده ای برای نوسازی اصولی این مناطق نداشته وارایه نکرده ایم.
شایداطلاق محرومیت ازسوی شورا وشهرداری به مناطقی است که با اطلاع ویا بدون اطلاع نظام شهرسازی ،دهیاران ، بخشداران وشهرداران احداث وتوسعه یافته است.مناطقی سوال برانگیز که دارای آب لوله کشی هستند اما فاضلاب ندارند.انشعاب برق وحتی گاز دارند اما عملیات خدمات شهری درآن مناطق به درستی انجام نمی شود که نمونه آنرا می توان درمقوله سالک در بافت قدیم شیراز متذکر شد.
بافت درهسته مرکزی شهرفاقد رونق گردشگری است وبیشتر به محل اسکان مهاجران تبدیل شده است.هرچند درجوار حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) اما دربلا تکلیفی عمیقی گرفتارشده است.از مقوله امنیت که بگذریم این منطقه همچنان گرفتارسکونت افرادی است که دارای محرومیت فرهنگی هستند. محرومان فرهنگی د بافتی فرهنگی وتاریخی که انگار تجمع آنان بیشتربرای ویرانی آن است.وقتی وارد بافت قدیم شیراز می شویم انگار از درون قیف گشادی به لایه های تنگی برخورد می کنیم. متولیان بسیاری دراین محدوده حکمرانی می کنند. که البته هر کدام دارای قدرت سیاسی و برای احراز مالکیت خود عجله ای ندارند.
از مالکان ومقوله دلسوختان پلاک های قابل تجمیع که بگذریم ، اطلاق محرومیت ملاحظات بسیاری دارد که بیشتر باید در بعد فرهنگی به آن نگریست. بنظر می رسد اگر یک شهر بزرگ فاقد فرهنگ باشد یک شهر بزرگ محروم تلقی می شود وباید برای محرومیت زدایی فرهنگی درآن اقدام کرد. اینک ما نه تنها محلات ومناطق محروم اقتصادی داریم بلکه شهری بزرگ به دلیل خلاء فرهنگی و دارای محرومیت داریم.
شیراز شهری رها شده تلقی می شود، زمانی که خواستند منطقه ای بنام معالی آباد را بسازند وشهررا به محور شمال غرب بکشانند به خیال واهی ، اقدام به مدرن سازی شهری کردندکه حاصل آن پیوند عضو مدرن، به کلاف سردرگمی تبدیل شده است که گریزی از آن نیست. این منطقه تجاری مسکونی با وجود سطح طبقه بندی اقتصادی دارای امتیازات بسیاری است، اما فاقد محتوای فرهنگی است. نه معماری ایرانی اسلامی درآن بکار رفته ونه حتی حداقل های حرکت پیاده وسواره درآن رعایت شده است.
منطقه مدرن ما در گذر پیاده با ایستگاههای قطار شهری ودستفروشی ودرخیابان با ترافیک بافت تجاری بدون پارکینگ ویا خارج از ظرفیت پارکینگ مواجه است.انگار معالی آباد نیز به دلیل عقب نشینی سکونتگاههای معترض به ترافیک درحال تبدیل شدن واحدهای مسکونی جبهه اصلی به بافت تجاری است. درهرحال بولوار کریمخان و خیابان لطفعلی خان زند دیگری در حال ایجاد است.
معالی آباد یک نقطه کوردارای محرومیت است، گره ومشکلات این منطقه بازشدنی نیست چرا که یا محل تجمع واعتراض های سیاسی است ویا محوری مسدود شد براثر ترافیک.
محرومیت زایی درحال شکل گیری است وقطعا باید برای محرومیت زدایی در سالیان آتی به فکر تامین اعتبارات لازم بود تا با مشارکت بین بخشی و ایجاد قرارگاههای مختلف ومتنوع به آن رسیدگی نمود.
بنظر عیب کار در عدم توجه به محرومیت است.بطورمثال با پهن کردن آسفالت ویا چند اقدام تزیینی وکانیو کشیدن وسط کوچه هایی که با فرهنگ بیگانه اند راهگشاست.
*حدود ۶ هزار میلیارد ریال به پروژه های محرومیت زدایی ۱۴۰۴ اختصاص خواهد یافت
نگاه به آرشیو رسانه ها در سوم مهرماه سالجاری ،شهردار شیرازبا حضور در جمع خبرنگاران اعلام داشته است که ۴۰ محله طی سال گذشته (۱۴۰۱)در شهر شیراز احصا و ۷۷ پروژه محرومیت زدایی به ارزش پنج هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال برای این محلات تعریف و تصویب شده است.
محمد حسن اسدی، درآن تاریخ خاطر نشان کرده است که از این تعداد پروژه، طی ۲ هفته اخیر ۴۷ پروژه به ارزش ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال در مناطق ۱۱ گانه شهر شیراز به بهره برداری رسیده است.
همچنین به منظور رفع محرومیت از چهره شهر، کمیسیون محرومیت زدایی در شورای ششم شیراز تشکیل و به دنبال آن با کمک قرارگاه احمد بن موسی (ع) شیراز اطلاعات خوبی از وضعیت محلات محروم این کلانشهر به دست آورده ایم.
شهردار شیرازمی گوید شورای ششم در برنامه شیراز ۱۴۰۴ تاکید دارد سه درصد بودجه عمرانی شیراز باید صرف محرومیت زدایی شود که امروز بودجه عمرانی شهرداری شیراز حدود ۱۹۵ هزار میلیارد ریال است و این بدان معناست که حدود ۶ هزار میلیارد ریال می توان به پروژه های محرومیت زدایی اختصاص داد.
در بحث مرمت منزل محرومان در شیرازنیز، سپاه فجر پیشنهاد مرمت یک هزار واحد را مطرح کرد که شهرداری مرمت ۵۰۰ واحد را متقبل شد و ۱۲۰ میلیارد ریال از سوی شهرداری به این امر اختصاص یافته و آمادگی داریم ۳۰ میلیارد ریال باقیمانده سهم شهرداری را به سرعت پرداخت کنیم.
* بهمن ماه ۱۴۰۱
نگاه به آرشیو رسانه ها برای پیگیری امور در حوزه محرومیت زدایی الزامی است وباید دید تا چه حدود دراین راستا موفق بوده ایم وتوانسته ایم بایک کار تیمی وهماهنگ برمشکلات غلبه کنیم . سیده مریم حسینی رییس کمیسیون محرومیت زدایی شورای ششم از تدوین سند جامع محرومیت زدایی برای نگاه برنامه محور به موضوع محرومیت و حل مشکلات به صورت ریشه ای، عقد تفاهم نامه با دوازده دستگاه و ارگان جهت هم افزایی در خدمت رسانی به محرومین که با همت تمامی دستگاه ها از قبیل سپاه، بسیج، مرکز کارشناسان قوه قضاییه، بهزیستی، کمیته امداد و کانون زنان کار آفرین خبر می دهد و می گوید، حضور دائمی در متن محلات محروم ومطلع سازی خیرین برای همدلی با شهروندان محله ها و حل مشکلات ریز و درشت آنان بسیار تاثیر گذار است . چرا که در بازدید های میدانی رودرروی مردم قرار می گیریم وبا مشکلات آن آشنا می شویم و درجلسات می توانیم با بهره گیری از اطلاعات میدانی پیشنهادات و مصوبات بهتری داشته باشیم .

*با اعتبار مشخص در ۴۰محله محروم شیراز پروژه های محرومیت زدایی آغاز شده است
کمی تاریخ را ورق بزنیم وبه اسفند ۱۴۰۱ بازگردیم سیده مریم حسینی ریس کمیته محرومیت زدایی و عضو ناظر شورا در منطقه هفت در مراسمی خطاب به شهروندان ومدیران حوزه شهری می گوید ، مسیرانتخاب شده برای مدیریت شهری مسیر آبادانی شهر است . در تفکر مدیریت شهری باید به نشاط مردم محلات توجه شود، اما در برخی مناطق محروم و کمتر برخوردار،محرومیت ازفضای سبز به وضوح مشهود است در حالی که فضای شهری در نشاط شهروندان تاثیر بسزایی دارد.
رییس کمیته محرومیت زدایی شورای ششم وناظر شورا در منطقه هفت شهرداری شیراز با اشاره به تعریف پروژه های رفع محرومیت در ۴۰منطقه شهر شیرازدر اسفند ماه سال گذشته اذعان می دارد که با اعتبار مشخص در ۴۰محله محروم شهر شیراز پروژه های محرومیت زدایی آغاز شده است اما نکته ای که قصد داریم در پروژه های محرومیت زدایی به آن توجه کنیم بحث های توسعه فضای سبز است.
*حالا مشخص می شود که چرخ برنامه ها کمی تاب دار است
تدوین سند جامع محرومیت زدایی برای نگاه برنامه محور به موضوع محرومیت و حل مشکلات به صورت ریشه ای، عقد تفاهم نامه با دوازده دستگاه و ارگان جهت هم افزایی در خدمت رسانی به محرومین که با همت تمامی دستگاه ها از قبیل سپاه، بسیج، مرکز کارشناسان قوه قضاییه، بهزیستی، کمیته امداد و کانون زنان کار آفرین دست یافتنی است ویا بحث توسعه فضای سبزکه شهرداری به تنهایی قادر به انجام آن است و شوراییان معتقد هستند در برخی مناطق محروم و کمتر برخوردار،محرومیت ازفضای سبز به وضوح مشهود است درحالی که فضای شهری در نشاط شهروندان تاثیر بسزایی داردوآنچه قصد داریم در پروژه های محرومیت زدایی به آن توجه کنیم بحث های توسعه فضای سبز است.
برنامه های برخورد با موضوع محرومیت زدایی تکلیفی وباید به آن نگاه بخشی نمود. تکلیفی از آن جهت که هر بخش وظیفه ای دراین رابطه دارد. عقد تفاهم نامه با دوازده دستگاه و ارگان جهت هم افزایی ، سنگ بزرگ وعلامت نزدن به هدف است.
به موازات درآوردن هر کدام از این دوازده دستگاه خود به خود نیازمند یک پروژه بزرگ فرهنگی ومحرومیت زدایی است تابه افراد مدیرو مسوول تفهیم شود که کارهای عقب افتاده بسیاری دارند که نه در گذشته ونه درزمان حال انجام نشده است. طرح ترک پست های دولتی بدون ارایه کارنامه و پاسخگویی به مردم شاید برهمین مبنی پی ریزی شده باشد. فرصتی مغتنم برای آنکه کم کاری ها را به گردن گذشتگان ودرگذشتگان انداخت .
انتهای پیام/