کم خونی ناشی از فقر آهن، چه عوارضی دارد؟

کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن، شایع ترین کمبود تغذیه ای در جهان است که در نتیجه آن اکسیژن رسانی به سلول های بدن به خوبی انجام نمی شود و علاوه بر آن بعضی آنزیم ها و همچنین سیستم دفاعی بدن دچار مشکل می شود. کم خونی در همه افراد دیده می شود، اما بیشتر زنان، کودکان و نوجوانان در معرض خطر هستند.

علائم کم خونی فقر آهن

رنگ پریدگی دائم زبان و مخاط داخل پلک چشم و لب ها، کمرنگ شدن خطوط کف دست، احساس ضعف و خستگی زودرس، کاهش تمرکز، سیاهی رفتن چشم، بی تفاوتی، سرگیجه، سردرد، بی اشتهایی، حالت تهوع، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست ها و پاها.

در کم خونی فقر آهن شدید؛ تنگی نفس، طپش قلب و ورم قوزک پا مشاهده می شود.

عوارض کم خونی فقر آهن

اختلال در تکامل و هماهنگی سیستم عصبی، اختلال در تکامل رفتاری، تغییرات رفتاری (بی تفاوتی، خستگی، گوشه گیری، عدم فعالیت و تحرک بدنی در کودکان و نوجوانان)، کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی، کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت ها از جمله عوارض کم خونی فقر آهن است.

راه های پیشگیری و کنترل کم خونی فقر آهن

آهن یاری:

آهن یاری عبارت است از توزیع مکمل آهن بین گروه های آسیب پذیر و در معرض خطر کم خونی فقر آهن، مانند زنان باردار، کودکان زیر ۵ سال، کودکان سنین مدرسه و دختران نوجوان

آموزش تغذیه و ایجاد تنوع غذایی:

استفاده از منابع غذایی حاوی آهن در رژیم غذایی مثل گوشت قرمز، مرغ، ماهی و جگر، تخم مرغ، حبوبات، مغزها (پسته، بادام، گردو، فندق) و انواع خشکبار (برگه هلو و زردآلو، انجیر، کشمش، خرما)
افزایش جذب آهن غذا به کمک مصرف سبزی خوردن یا سالاد همراه با غذا
پرهیز از مصرف چای، قهوه و دم کرده های گیاهی همراه با غذا یا یک ساعت قبل و دو ساعت بعد از غذا
مصرف کمی گوشت همراه با سویا در غذا جهت افزایش جذب آهن موجود در سویا
استفاده از جوانه غلات و حبوبات
تهیه نان از خمیر ورآمده و کاملا تخمیر شده
برنامه مکمل یاری آهن برای دختران سن بلوغ

بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت، تمامی دختران دانش آموز متوسطه اول و دوم می بایست به طور هفتگی یک عدد قرص آهن (فروس سولفات یا فروس فومارات یا فرفولیک) به مدت ۱۶ هفته در سال تحصیلی مصرف کنند.
هیچگاه نباید مصرف قرص آهن به دلیل وجود عوارض احتمالی (تهوع، استفراغ، یبوست، درد شکم، مدفوع تیره رنگ) قطع شود، چون این عوارض اغلب پس از چند روز بهبود می یابد.
مصرف قرص آهن (فروس سولفات یا فروس فومارات یا فرفولیک) تنها برای پیشگیری از کم خونی فقر آهن است، نه درمان آن و در صورت ابتلا به کم خونی، مراجعه به پزشک ضروری است.
برای جذب بهتر آهن، قرص آهن با مرکبات و سایر میوه های حاوی ویتامین C مصرف شود.
همزمان با مصرف قرص آهن از شیر و لبنیات استفاده نشود.
برای جلوگیری از یبوست احتمالی ناشی از قرص آهن، مایعات زیاد و غذا های فیبردار (نان های سبوس دار و حبوبات) مصرف شود.
از خرد کردن و جویدن قرص آهن پرهیز شود.
«سیده راضیه عنائی»، کارشناس واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان شهرستان کوه چنار